Behalve door Nederland maak ik ook reizen over de grenzen naar België, Griekenland, Schotland en Noorwegen.


Mysterieus Orkney

Foto: Mary Kuiper

Vanuit Newcastle is het 630 kilometer noordwaarts rijden naar de noordkust van het Schotse vasteland. In Gills Bay maak ik de oversteek naar Orkney, een archipel van zo’n zeventig eilanden en eilandjes. Op Mainland, het hoofdeiland, en op de kleinere eilanden wonen ruim 21.000 ‘Orcadians’.

Als je de eilanden bezoekt word je getroffen door de rust, de natuur, krijsende vogels op de kliffen, verlaten baaien met brede zandstranden en typisch Schots weer. Vroegere eilandbewoners bouwden vijfduizend jaar geleden monumentale bouwwerken in de vorm van imposante steencirkels, mysterieuze heiligdommen, afgelegen grafheuvels en complete dorpen. Veel monumenten zijn ouder dan de piramides van Egypte.

Orka-alert
Vanaf de veerboot ontvouwt Mainland zich als een zacht glooiend, groen eiland. Als de boot heeft aangelegd in St Margaret’s Hope en de auto’s over het eiland zijn uitgezworven, overvalt je het eilandgevoel, het gevoel ver weg te zijn van de bewoonde wereld.

In de kleine tearoom op Hoxa Head, een kaap met fraaie steile kliffen, ontstaat plotseling reuring. Personeel en bezoekers spoeden zich naar buiten om met verrekijkers en fototoestellen de drie orka’s die in de baai zwemmen vast te leggen. Een paar dagen later lig ik met andere vogelliefhebbers over de rand van een klif een kolonie ‘puffins’ (papegaaiduikers) te fotograferen. Orkney is een paradijs voor natuurliefhebbers.

Kirkwall
De warmrode St. Magnuskathedraal beheerst het stadsbeeld van Kirkwall. Ook van binnen is rood, waarover een zachte gele gloed ligt, de overheersende kleur. Een smalle winkelstraat loopt van de kathedraal naar de haven. Kirkwall heeft een dorpse sfeer. Mensen begroeten elkaar met een vriendelijk ‘Nice day’. Aan de rand van de stad staat de Highland Park Distillery met bezoekerscentrum.

Neolithic Orkney

 Broch of Gurness, toren en nederzetting uit de ijzertijd. Foto Mry Kuiper

Tussen Kirkwall en Stromness ligt het Heart of Neolithic Orkney, het hart van neolithisch Orkney. De monumenten die zo’n 5000 jaar geleden werden opgericht, zijn zo  bijzonder dat Unesco deze op de Werelderfgoedlijst heeft geplaatst. Als eerste zie je de Stones of Stenness, een kleine ceremoniële steencirkel van zes hele en een halve steen.  Even verder staat op een heuvel bedekt met heide de imposante Ring of Brodgar. Tussen beide steencirkels ligt de Ness of Brodgar, een mysterieus tempelcomplex dat tien jaar geleden werd ontdekt. Op korte afstand ligt Maes Howe, een 4500 jaar oude grafheuvel. Op de dagen rond de kortste dag (22 december) verlichten de stralen van de ondergaande zon de hoofdkamer van de grafheuvel..

In 1850 werd langs de Bay of Skaill tijdens een zware storm zoveel zand verplaatst dat  een complete nederzetting – Skara Brae – uit 3100 v. Chr. te voorschijn kwam. In de huizen met hun gestapelde muren zijn de slaapplaatsen, haarden en kasten nog te herkennen. De monumenten uit de steentijd zijn niet beperkt tot deze plaatsen, overal vind je langs de wegen kleine bruine borden die verwijzen naar een nederzetting, tombe of ceremoniële plek.

Eilandenkoorts
Een bezoek aan Orkney is niet compleet zonder een oversteek naar een van de dertien andere bewoonde eilanden. Vanuit verschillende havens vertrekken de veerboten naar de eilanden die prachtige oud-Noorse namen dragen als Shapinsay, Westray of North Ronaldsay. Als je de vroege boot heen en de late boot terug neemt heb je een hele dag de tijd om een eiland te  verkennen.  Vanuit de haven van Stromness vertrekt de kleine veerboot naar Hoy. Het eiland doet zijn naam eer aan: ‘ha-ey’, oud-Noors voor hoog eiland. Het lijkt meer op een voortzetting van de Schotse Hooglanden dan op een doorsnee Orkney-eiland. Alleen al voor de adembenemende wandeling naar de slanke Old Man of Hoy, een 137 m hoge pilaar in de zee, zou je de overtocht maken.